Pulling Power

​
Seksuele intimidatie en seksueel misbruik, het blijft een ingewikkelde en verwarrende kwestie, een ​slippery ​slope vol onbegrip, ook bij de slachtoffers zelf, die hun eigen gedrag vaak zelfs niet eens snappen. Want waarom komen ze niet gewoon in actie, stribbelen ze niet tegen of zeggen ze die engnek dan niet simpelweg waar het op staat? In uitgebreide interviews met slachtoffers is die verwarrende, tegenstrijdige dynamiek de afgelopen jaren volop aan bod gekomen, maar een verzameling geschreven woorden op een witte pagina spreekt misschien toch niet voldoende tot de verbeelding.
 
Hoeveel effectiever is het dan als een aantal Hollywood-kanonnen besluit met het onderwerp aan de slag te gaan en de problematiek in volle, gedramatiseerde glorie tot leven te laten komen? Heel effectief, zo blijkt.

​
​Bombshell is een mede door Hollywoodster Charlize Theron geproduceerde film over het misbruikschandaal bij Fox News rond zenderbaas Roger Ailes in 2016. Theron zelf speelt Megyn Kelly, een van de anchors van de zender die (nadat haar ex-collega Gretchen Carlson, gespeeld door Nicole Kidman, haar voormalige baas beschuldigd van seksuele intimidatie) onder druk komt te staan om al dan niet uit de school te klappen over haar eigen ervaringen. In deze eerste grote speelfilm over een MeToo-schandaal wordt de werkcultuur bij Fox met veel vaart en met aanvankelijke lichtvoetigheid uit de doeken gedaan. Het is een cultuur waar vrouwelijke presentatoren allemaal op elkaar lijken: ze zijn hoofdzakelijk blond, slank en hun lange benen worden in korte, strakke jurkjes geperst met daaronder hoge stilettohakken, als inwisselbare Barbiepoppen. Wie zich verzet tegen dit beleid, en de avances van Ailes zelf (“het is nu eenmaal zijn soort humor”, vergoelijkt zijn vrouw nog), wordt gekleineerd, gedegradeerd of geëlimineerd.

Vernederende scène
​
Het fictieve personage Kayla (Margot Robbie) spreekt op een gegeven moment haar ambitie om presentator te worden uit tegen Ailes, die haar daarop vraagt een rondje voor hem te draaien (“dit is een visueel medium”) en haar vervolgens opdraagt haar jurkje omhoog te schuiven (“nog iets hoger”), tot haar slipje te zien is en hij zich daar hoorbaar zuchtend aan verlekkert. Het is deze uiterst pijnlijke, vernederende scène die het emotionele hart vormt van Bombshell. In slechts een paar minuten tijd wordt een hoopvolle, ambitieuze jonge vrouw gereduceerd tot object, overgeleverd aan de grillen van een machtige man die haar kan maken of breken.

​The Morning Show, het paradepaardje van Apple’s eigen streamingdienst Apple TV+, heeft een vergelijkbare thematiek; het speelt zich ook af bij een televisiestation en gaat eveneens over seksueel misbruik. The Morning Show kreeg veel publiciteit, het was immers de eerste serie van Jennifer Aniston sinds Friends, en naast Aniston zouden andere Hollywood-zwaargewichten als Reese Witherspoon en Steve Carrell schitteren. En dan was er natuurlijk ook nog dat heikele MeToo-thema, wat The Morning Show als eerste grote Hollywoodproductie tackelde. 

​Veelkoppig monster
 
Waar Bombshell gebruik maakt van ware gebeurtenissen en zelfs archiefmateriaal laat zien, zijn de personages in The Morning Show fictief, al lieten de makers zich wel inspireren door het misbruikschandaal bij de Today Show rond presentator Matt Lauer (die net als Carrells personage Mitch Kessler in zijn kleedkamer schijnbaar een knop onder zijn bureau had waarmee hij de deur van  een afstand op slot kon doen). Ook bij The Morning Show, mede-geproduceerd door Aniston en Witherspoon zelf, is de toon opvallend licht, maar komen de schrijnende scènes daardoor des te harder aan. Langzaam wordt het veelkoppige monster dat seksueel machtsmisbruik in stand houdt zichtbaar en wordt duidelijk hoe sluw, rommelig, opportunistisch en verwoestend het is, en hoe dit soort roofdiergedrag zelfs voor de dader een blinde vlek kan zijn. 

​Ook in The Morning Show krijg je als kijker op een gegeven moment die stomp in je maag, als je van dichtbij meemaakt hoe een jonge producer door de oudere, manipulatieve Kessler in een vernederende positie wordt gemanoeuvreerd en daarna voor de onmogelijke keuze komt te staan tussen haar carrière en haar waardigheid.  

Doordat personages je stap voor stap meenemen in hun verhaallijn en je als kijker het gevoel hebt echt bij ze in de ruimte te staan als ze door hun diepste dal gaan, en je ze recht in de ogen kunt kijken, heeft drama als geen ander het vermogen meer begrip te kweken voor bepaalde mensen en situaties. Aniston, Kidman en co. hebben dat heel goed begrepen. ​

Voorbij de fictieve wereld
​
(Let op: bevat spoilers over de afloop van het eerste seizoen van The Morning Show)

In de finale van het eerste seizoen besluiten de twee presentatrices, gespeeld door Witherspoon en Aniston, dat het genoeg is en maken ze de wereld eindelijk deelgenoot van de verwerpelijke praktijken binnen hun zender. En al zijn het twee fictieve personages in een fictieve wereld, de actualiteit van het onderwerp maakt dat de scène veel groter voelt dan alleen die climax. De aankondiging gaat ver voorbij de fictieve wereld en voelt daadwerkelijk als een call to arms. Twee van de grootste Hollywoodactrices spreken zich via hun personages uit over dingen waar ze zich, door the powers that be, nooit echt over hebben kunnen uitspreken – en nog steeds niet echt. Niet over het alledaagse seksisme waar iedere vrouw in meer of mindere mate mee te maken krijgt, de flauwe, maar denigrerende opmerkingen, de objectificatie, de dubbele standaard en zeker niet over het daadwerkelijke misbruik. 

​Maar nu winden ze zich wel degelijk op, veilig achter het masker van hun personage. Vooral Aniston (wier personage gaandeweg
​verwordt tot een steeds heviger zuchtende, tikkende tijdbom) staat op ontploffen, trillend en rood aanlopend en de kijker recht aankijkend. Het is één grote ontlading van opgekropte frustratie, waarbij de grens tussen fictie en werkelijkheid vervaagt, en precies dát maakt het zo bevredigend om naar te kijken. Het is een directe oproep aan de kijker om actie te ondernemen. "Just march on", zingt Benjamin Clementine niet voor niets over de begintitels van elke aflevering. Het voelt als een glorieuze overwinning op de Weinsteins en Ailes van deze wereld en alle mensen die hen vanwege zakelijke belangen de hand boven het hoofd hielden. Ik moest me in ieder geval inhouden om niet op de bank te gaan springen van opwinding. Het is ​pulling power op zijn best, en eindelijk zijn het ook Hollywoodvrouwen die aan de touwtjes kunnen trekken.

Aan het einde van Bombshell zit ook zo'n fictie-overstijgende scène. Nicole Kidmans personage Gretchen Carlson heeft haar zaak gewonnen en richt zich direct tot de kijker. "Ik was de eerste, maar hopelijk zeker niet de laatste", zegt ze veelbetekenend.

​Deze Hollywoodvrouwen trekken niet alleen aan de touwtjes, maar trekken ook meteen het tapijt onder bepaalde giftige types vandaan die denken er nog ongehinderd mee weg te kunnen komen. 

​Bombshell draait sinds 16 januari in de bioscoop en The Morning Show is te zien op Apple TV+.