|
26/11/2014 0 Comments Een hoofd vol mogelijkheden In de jaren tachtig en negentig was Edwyn Collins in de bloei van zijn leven. De Schotse zanger had succes met zijn post-punkband Orange Juice, waarmee hij in 1983 een top 10-hit behaalde met ‘Rip It Up’. Ruim tien jaar later scoorde Collins een wereldhit met ‘A Girl Like You’. In 2005 sloeg het noodlot toe: Collins kreeg een zware hersenbloeding en daarna nog een. Artsen gaven hem een kans van 1 op 100 dat hij het zou overleven. Zes maanden lag de Schot in het ziekenhuis, maar hij overleefde. Het eerste half uur van de documentaire ‘The Possibilities Are Endless’, dat afgelopen weekend zijn Europese première beleefde op het IDFA, maakt op beklemmende wijze duidelijk hoe hij zich voelde toen hij weer bij bewustzijn kwam: gedesoriënteerd, gefragmenteerd. De verbinding met zichzelf was verbroken. Een gezond brein kan vrij makkelijk het juiste laatje met de juiste info vinden, maar Collins klinkt alsof hij eerst alle laatjes door moet spitten voordat hij de juiste heeft gevonden. Al die herinneringen, waar waren ze gebleven? Het is beangstigend om hem te horen hakkelen in de voice-over, te horen hoe hij zoekt naar woorden, naar associaties. In het ziekenhuis kon hij aanvankelijk (naast ja en nee) maar twee dingen zeggen: “Grace Maxwell”, de naam van zijn vrouw, en “the possibilities are endless”. Zelf had hij geen idee waarom; wat hij ook probeerde, hij bleef ze maar herhalen. Na het poëtische eerste deel van de documentaire, waarin prachtige, rustgevende beelden van Schotland op indringende wijze contrasteren met de voice-overs van Collins en zijn vrouw, komt Collins zelf in beeld. De vitale, brutale muzikant van weleer sleept met zijn been als hij loopt, kan zich niet meer herinneren hoeveel dagen een jaar heeft en moet huilen als hij zijn geliefde opnamestudio weer voor het eerst ziet – niet omdat hij die zo gemist heeft, maar omdat die zo onwennig voelt doordat de herinneringen haperen. Langzaam krabbelt de zanger echter op: hij wil weer muziek maken. Aanvankelijk met behulp van zijn vrouw, die de snaren moet aanslaan terwijl hij de akkoorden speelt, maar uiteindelijk komen de ideeën en de liedjes weer. Creatie laat zich bij hem niet tegenhouden, niet door een slepend been en ook niet door een haperende hand. En daarmee is de documentaire een ode aan de wil en het doorzettingsvermogen. “Waar je ook bent,” zegt zijn vrouw Grace tegen hem als hij nog in coma ligt, “als dit teveel voor je is, is dat ok. Maar als je denkt dat er nog een weg terug is, dan moet je vechten. Hard vechten.” ‘The Possibilities Are Endless’ is ook een film over oneindige liefde. Het is prachtig om te zien hoe Grace haar man uitdaagt, aanspoort om beter te worden. “Ik mis de Edwyn van vroeger, die man die hij ooit was, dat zeg ik eerlijk”, vertelt ze in de film. Maar Collins zelf heeft er vrede mee: “Vroeger was ik zo gefocust op succes, op het arrogante af. Ik vind mezelf nu een aardiger mens geworden.” Deze week draait ‘The Possibilities Are Endless’ nog op het IDFA. Kijk hier voor info.
0 Comments
11/11/2014 0 Comments Mauerflug De Muur was opeens weer tastbaar, afgelopen weekend in Berlijn. Bijna achtduizend ballonnen wiegden in de wind, in een schijnbaar eindeloze rij van meer dan vijftien kilometer. Die rij begon bij de Bornholmer Brücke in het Noorden en slingerde vanuit daar de hele binnenstad door: dwars door woonwijken en parken, door begraafplaatsen en winkelstraten, tot aan de Oberbaumbrücke in het Oosten. Meer en meer mensen liepen en fietsten gedurende het weekend met het spoor van de ballonnen mee: honderden, duizenden, tienduizenden, honderdduizenden. Straten vulden zich met mensen, tot er geen auto’s en fietsers meer doorheen konden en uiteindelijk zelfs geen voetgangers. Op Potsdamer Platz, bij Checkpoint Charlie, bij de East Side Gallery aan de Spree en bij de Brandenburger Tor, zag het zwart van de mensen, die allemaal getuige wilden zijn van het moment dat de ballonnen zouden vliegen. En daar gingen ze: één voor één, losgelaten door de mensen die ze geadopteerd hadden en er een persoonlijke boodschap aan hadden vastgemaakt. De Berlijnse Muur dwarrelde zó de hemel in, en daarmee ook de wensen en dromen en herinneringen van bijna achtduizend mensen. De Val van de Muur werd de Vlucht van de Muur. Geen Mauerfall, maar Mauerflug. De Tweede Wereldoorlog, en de nasleep ervan die uiteindelijk leidde tot de bouw van de Muur, heeft diepe wonden in de stad geslagen. Onthutsend zijn nog steeds de beelden van wanhopige families die opeens van elkaar gescheiden zijn; van het vluchtende meisje dat blijft vastzitten in het prikkeldraad; van de moeder die wordt opgepakt door de Stasi onder het oog van haar huilende kinderen; van Peter Fechter, die wordt neergeschoten tijdens zijn vlucht en doodbloedt terwijl de grenswachten toekijken. De wonden van Berlijn zijn nog steeds niet helemaal geheeld, maar de ontlading van die dwarrelende ballonnen, en de euforie van die honderdduizenden mensen die er zondagavond getuige van waren, heeft het loodzware verleden van de stad weer een stukje lichter gemaakt.  3/11/2014 1 Comment Hit me baby one more time “Ontwrichtend” was het woord dat herhaaldelijk viel afgelopen vrijdag tijdens een lesdag scenarioschrijven. Het ging over vertelstructuur en hoe Hollywood graag happy endings laat zien, omdat we daar als mensheid behoefte aan hebben, als pleister op de wonde van onze vaak maar chaotische en willekeurige levens. Maar het ging ook over films – meestal arthouse – die daarvan afwijken. Die verontrusten, die benauwen, ontwrichten inderdaad. Het zijn films die je een klap in het gezicht geven en je geschokt en met een wankel gemoed de bioscoop uit sturen. Ik hou van dat soort films. Heus, ik kan ook intens genieten van romantische sprookjesverhalen als ‘Love Actually’ en ‘Amélie’, maar hartverscheurende films waarin het niet meer goed komt, raken me het meest. Hoewel videoclips vaak maar drie of vier minuten hebben om een verhaal te vertellen, is het sommige makers ook daar gelukt te ontwrichten. Een van de mooiste videoclips ooit gemaakt, wat mij betreft, is ‘Untitled #1 (A.K.A. Vaka)’ van de IJslandse band Sigur Rós. De muziekvideo uit 2003 is geregisseerd door Floria Sigismondi, die bekend staat om haar gotische, duistere stijl. De clip won vele prijzen, waaronder die van ‘Video Of The Year’ bij de MTV Europe Music Awards in 2003. De video begint – na een abstract beeld van wat lijkt op een roodgloeiende sterrenhemel waarop ijsbloemen groeien – met een rij schattige kindertjes die geïnspecteerd worden voordat ze buiten gaan spelen. Aan het begin stemmen de beelden nog best vrolijk, met die leuke kindergezichtjes en het gelach op de achtergrond, al doet die inspectie van oren en monden in het begin al onheilspellend aan. Als de kinderen uiteindelijk naar buiten gaan, blijkt het schoolplein een soort apocalyptisch landschap waar de grond bedekt is met zwarte as en de lucht bloedrood is. Een witte duif ligt dood in de as. De kinderen dragen gasmaskers, maar spelen even onbevangen als altijd. Er wordt een zwarte sneeuwpop gemaakt van as, compleet met wortel als neus. De muziek van Sigur Rós, etherisch, lieflijk en buitenaards tegelijk, maakt de beelden des te schrijnender en ijzingwekkender. Het contrast tussen de prachtige, poëtische shots, de vervreemdende muziek, de vrolijk spelende kinderen en de pure horror van de setting is overweldigend. En dan deelt Sigismondi de genadeklap uit. Een kind valt en raakt zijn gasmasker kwijt. Bij een ander kind zijn achter een masker wijd open gesperde ogen van schrik te zien. De leraar buigt zich over het kind. Het laatste, lange shot is een close-up van het ontblote gezicht van het gevallen kind in de as. Het knippert een paar keer zijn ogen en sluit die dan langzaam. Au. Minstens zo verontrustend is de video bij ‘Rabbit In Your Headlights’ van UNKLE, het gelegenheidsproject van DJ Shadow & James Lavelle met Radiohead’s Thom Yorke op vocalen. In de clip uit 1998, geregisseerd door Jonathan Glazer (‘Birth’, ‘Under The Skin’), loopt een man (type zwerver, slonzig, in zichzelf pratend) door een tunnel waar auto’s op hoge snelheid doorheen razen. Hij loopt midden op de rijbaan. In het begin ontwijken de auto’s hem nog, maar als snel wordt hij geraakt. Hij valt, maar herpakt zich, staat weer op en loopt onverstoorbaar verder. Daarna is het hek van de dam. Keiharde frontale botsingen volgen, maar de man blijft opkrabbelen en onverstoorbaar doorlopen en -praten. Hij doet zijn jas uit en onthult een ontbloot bovenlijf vol schrammen. Opeens staat hij stil, midden op de weg. Hij spreidt zijn armen. Een auto ramt hem keihard van achteren, maar het is alsof die tegen een betonnen muur botst. Een enorme wolk van stof vormt zich om de man heen, stukken auto vliegen in het rond, maar de man blijft overeind. Toch nog een soort van happy end dus, maar naast een gevoel van triomf overheersen toch vooral de verwarring en de onrust. Beide videoclips zijn meer dan tien jaar oud. De laatste jaren hou ik de ontwikkelingen op clipgebied helaas niet meer zo nauwlettend in de gaten, maar ik heb zo’n vermoeden dat zulke clips niet meer gemaakt worden. Of wel? Zijn er recente video’s die net zo verpletterend zijn, die je net zo ontredderd achterlaten? Het wordt tijd dat clipmakers weer eens wat klappen gaan uitdelen. |
RSS Feed
