Amy

Toen ik gisterenavond uit zaal 1 van Kriterion kwam na het zien van Amy, de documentaire over het korte leven van Amy Winehouse, wilde ik het liefst in een hoekje kruipen en janken. Het was zo intens verdrietig om een talentvolle jonge vrouw zichzelf van zo dichtbij ten gronde te zien richten. "Dit is iemand die probeert te verdwijnen", omschrijft vriend en collega Mos Def het treffend in de film.

Ik was ooit op een – geloof ik – eendaags festival van MTV, in juni 2004. Het heette iets met ‘Summer’ en het was in recreatiegebied Spaarnwoude. Het leek mij wel een leuke dagbesteding; mijn vriend moest er werken en ik had toch niets beter te doen. 

Oh ja, en Amy Winehouse trad er op.

Ik kende haar muziek niet heel goed. Ze had een half jaar eerder haar debuutalbum Frank uitgebracht, dat wist ik wel, want mijn vriend luisterde er veel naar. En ze gold als een groot talent dus ik was nieuwsgierig.

Dat optreden daar in Spaarnwoude vond plaats in een soort tijdelijke keet, type ouderwetse strandtent en het publiek bestond veelal uit babbelende ballen in pak, die door MTV waren uitgenodigd. De keet was half leeg en het grootste deel van de mensen stond door de show heen te kletsen.

Ik moet eerlijk toegeven; ook ik hoorde niet direct hoe bijzonder Amy was.

Pas bij Back To Black, twee jaar later, werd ik gegrepen door Amy’s muziek, net zoals de rest van de wereld. Begin 2007, net na de release van het album en op het punt van wereldwijde doorbraak, trad ze op in Kalkscheune, een relatief kleine club in Berlijn. Het was een weergaloze show die geldt als een van haar beste in Europa. Persoonlijke issues had ze destijds al (in de wandelgangen van de muziekindustrie was haar bijnaam Amy Housewine), maar de echte problemen begonnen die zomer, toen ze optredens begon af te zeggen en haar drugs- en drank-gerelateerde “schandalen” de boventoon begonnen te voeren in de media.

In oktober van dat jaar, slechts negen maanden na Kalkscheune, trad ze weer op in Berlijn, in Tempodrom. Het was de opener van haar Europese tournee en ze had al een hele tijd niet meer opgetreden. Heel de wereld was benieuwd hoe ze het ervan af zou brengen. Het concert begon anderhalf uur te laat en Amy Winehouse zag er slecht uit. Die middag was ze niet komen opdagen voor de soundcheck en het gerucht ging dat ze de hele middag had zitten drinken. Ze oogde nerveus, plukte eindeloos aan haar kapsel en veegde haar mond continu dwangmatig af. Ze wist dat ze tentoongesteld stond voor een meedogenloze meute, die stond te wachten tot ze op haar bek zou gaan. Alleen was het dit keer niet de vrouw met de baard op de 19e eeuwse kermis waar om gelachen werd, maar de vrouw met de bebloede balletschoentjes. Naarmate de show vorderde, leek ze meer en meer te worstelen. Het gegniffel en de slechte heroïnegrappen om me heen maakten plaats voor ongemak en medelijden. Al na 55 minuten verliet ze haastig het podium. Een paar weken later vond een inval in haar huis plaats en werd haar man gearresteerd, eind november zegde ze al haar concerten en andere promotiebezoeken af.

Machteloosheid, verdriet, maar ook woede vochten om voorrang tijdens het kijken naar Amy. Wat moeten de media een feest hebben gehad met deze mateloze, zelfdestructieve vrouw. Als hongerige wolven volgden ze haar overal, wachtend op een nieuwe struikelpartij, nog bloediger taferelen en nog meer uitgesmeerde eyeliner.

Ik haat ze, die laffe, opportunistische klote-paparazzi.

Verdrietig was ik vooral om Amy’s moeder, een fragiel vrouwtje, kleiner nog dan haar beroemde dochter. Aan het begin van de film vertelt ze dat ze niet sterk genoeg was om tegenwicht te bieden aan haar losgeslagen tienerdochter en dat Amy zelf haar aanspoorde strenger te zijn, omdat ze dat nodig had. Zou het geholpen hebben? Ik weet het niet, maar ik ben bang dat die arme Janis Winehouse nog elke dag verteerd wordt door deze vraag. 

---